به گزارش سیناپرس، طبق نتایج منتشرشده این تحقیقات در مجله معتبر Ecology, Environment and Conservation، آویشن که در طب سنتی ما یک درمان‌گر همه فن‌حریف شناخته می‌شود، حالا توانایی منحصربه‌فرد خود را در «گیاه‌پالایی» نشان داده است.

گیاه‌پالایی چیست؟

اگر خواننده اخبار علمی و نتایج تحقیقات پژوهشگران باشید، نام گیاه‌پالایی را شنیده‌اید، یک روش نوین دوست‌دار محیط زیست که از چند دهه پیش تاکنون، با کمک گیاهان، از آلودگی‌های آب، خاک و هوا کاسته است.

گیاه‌پالایی یکی از ارزان‌ترین و پاک‌ترین روش‌های مورد استفاده در دنیاست و تاکنون گیاهان بسیاری مانند خردل هندی، بید، آفتابگردان، ماش، جو و ذرت برای آن معرفی شده‌اند. این گیاهان توانایی جذب فلزاتی مانند سرب، روی، مس و کادمیوم را دارند و علم ژنتیک نیز با تغییر و تحریک ویژگی‌های گونه‌های مختلف گیاهی، تحمل آنها را نسبت به فلزات آلاینده محیط، افزوده است.

جذب بالای سرب و مس در گیاه آویشن

تحقیقات مهندس مهدی کشته‌گر، مدیر جهاددانشگاهی زابل، نشان می‌دهد که آویشن، گیاه پرکاربرد ما ایرانی‌ها، می‌تواند به عنوان یک گیاه مناسب در پروژه‌های گیاه‌پالایی برای کاهش آلودگی خاک به کار گرفته شود.

این مدرس دانشگاه که شاخص‌های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی آویشن را در این تحقیق بررسی کرده است، گفت: در طول آزمایش‌های ما، میزان پرولین، لیپید، طول ریشه، طول ساقه و سایر اندام‌های آویشن، با جذب این دو فلز، دچار تغییرات محسوس شد. این تغییرات در واقع تخریب غشاء سلولی و واکنش منفی گیاه به حضور این دو فلز در خاک بوده است. 

به گفته کشته‌گر افزایش این دو فلز به طور مستقیم باعث کاهش فتوسنتز و کاهش تقسیم سلولی گیاه شده و رشد آن را کاملا کُند می‌کند.

ضرورت بررسی آلودگی‌های زمین‌های کشاورزی

عضو کارگروه گیاهان دارویی استان سیستان و بلوچستان با اشاره به استفاده نادرست از بسیاری زمین‌های کشاورزی در کشور، خاطرنشان کرد: فاضلاب‌های صنعتی نیز به خاک کشاورزی ما آسیب‌های بسیاری می‌زند که استفاده از گیاه‌پالایی می‌تواند از حجم فلزات سنگین در خاک بکاهد. هرچند که هنوز آمار دقیقی از حجم خاک آلوده به فلزات سنگین و مواد آلی در کشور نداریم اما زمین‌های کشاورزی باید در مقیاس وسیع برای اندازه‌گیری میزان آلودگی روی، سرب و کادمیوم و دیگر فلزات سنگین بررسی شوند. 

وی معتقد است که با وجود الزام کارخانه‌ها به دفع اصولی فاضلاب، هنوز تعداد زیادی از آنها در حال آلوده‌سازی محیط زیست کشورند، ضمن اینکه این آلودگی از سال‌های دور نیز در بسیاری از نقاط باقی مانده است.

سرنوشت گیاهان پالاینده

نباید برای استفاده از گیاهانی که راه اصلی گیاه‌پالایی هستند نگران باشید، چرا که برداشت این گیاهان به معنای استفاده از آنها نیست. قطعا گیاهان پالاینده که فلزات را در ریشه و یا اندام هوایی خود ذخیره کرده‌اند، قابل استفاده در مصارف غذایی و پزشکی نیستند اما گزینه بسیار مناسبی برای استفاده به عنوان یک منبع انرژی به شمار می‌روند.

گیاهان پالاینده پس از برداشت، کمپوست و متراکم می‌شوند، سپس در قالب جدید خود یعنی«بیومس»، به عنوان منبع انرژی به کار می روند.

نتایج پژوهش مهدی کشته‌گر با عنوان فارسی «جنبه‌های مختلف فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاه دارویی آویشن تحت تأثیر فلزات مس و سرب»، در مجله بین‌المللی Ecology, Environment and Conservation پذیرش شده است.